ਸੂਲ ਸਹੋਂ ਤਨ ਸੂਕ ਰਹੋਂ ਪਰ ਸੀ ਨ ਕਹੋਂ ਸਿਰ ਸੂਲ ਸਹੋਂਗੀ ॥

Soola Sahona Tan Sooka Rahona Par See Na Kahona Sri Soola Sahonagee ॥

“If the thorns sting and the body pines away, I shall endure the hardship of the thorn on my head.

ਬਾਘ ਬੁਕਾਰ ਫਨੀਨ ਫੁਕਾਰ ਸੁ ਸੀਸ ਗਿਰੋ ਪਰ ਸੀ ਨ ਕਹੋਂਗੀ ॥

Baagha Bukaara Phaneena Phukaara Su Seesa Giro Par See Na Kahonagee ॥

”If the tigers and serpents fall on my head, even then I shall not utter ‘oh’ or ‘alas’.

ਬਾਸ ਕਹਾ ਬਨਬਾਸ ਭਲੋ ਨਹੀ ਪਾਸ ਤਜੋ ਪੀਯ ਪਾਇ ਗਹੋਂਗੀ ॥

Baasa Kahaa Banbaasa Bhalo Nahee Paasa Tajo Peeya Paaei Gahonagee ॥

“For me the exile in the forest is good for me than the palace, O beloved ! bow at your feet.

ਹਾਸ ਕਹਾ ਇਹ ਉਦਾਸ ਸਮੈ ਗ੍ਰਿਹ ਆਸ ਰਹੋ ਪਰ ਮੈ ਨ ਰਹੋਂਗੀ ॥੨੪੯॥

Haasa Kahaa Eih Audaasa Samai Griha Aasa Raho Par Mai Na Rahonagee ॥249॥

“Do not joke with me at this sad hour, I shall have hope and return to our home if I shall be with you, but I shall not live here without you.”249.

ਰਾਮ ਬਾਚ ਸੀਤਾ ਪ੍ਰਤਿ ॥

Raam Baacha Seetaa Parti ॥

Speech of ram addressed to Sita :

ਰਾਸ ਕਹੋ ਤੁਹਿ ਬਾਸ ਕਰੋ ਗ੍ਰਿਹ ਸਾਸੁ ਕੀ ਸੇਵ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਕੀਜੈ ॥

Raasa Kaho Tuhi Baasa Karo Griha Saasu Kee Seva Bhalee Bidhi Keejai ॥

“O Sita ! I am telling you the truth that you will be able to serve your mother-inlaw nicely while living in your home.

ਕਾਲ ਹੀ ਬਾਸ ਬਨੈ ਮ੍ਰਿਗ ਲੋਚਨਿ ਰਾਜ ਕਰੋਂ ਤੁਮ ਸੋ ਸੁਨ ਲੀਜੈ ॥

Kaal Hee Baasa Bani Mriga Lochani Raaja Karona Tuma So Suna Leejai ॥

“O doe-eyed ! The time will pass away quickly, I shall rule alongwith you.

ਜੌ ਨ ਲਗੈ ਜੀਯ ਅਉਧ ਸੁਭਾਨਨਿ ਜਾਹਿ ਪਿਤਾ ਗ੍ਰਿਹ ਸਾਚ ਭਨੀਜੈ ॥

Jou Na Lagai Jeeya Aaudha Subhaanni Jaahi Pitaa Griha Saacha Bhaneejai ॥

“If indeed, your mind does does not feel at home in Oudh, O winsome-faced ! You go to your father’s house.

ਤਾਤ ਕੀ ਬਾਤ ਗਡੀ ਜੀਯ ਜਾਤ ਸਿਧਾਤ ਬਨੈ ਮੁਹਿ ਆਇਸ ਦੀਜੈ ॥੨੫੦॥

Taata Kee Baata Gadee Jeeya Jaata Sidhaata Bani Muhi Aaeisa Deejai ॥250॥

“In my mind the instruction of my father abides, therefore you permit me to go to go to the forest.”250.

ਬਾਤ ਇਤੈ ਇਹੁ ਭਾਂਤ ਭਈ ਸੁਨਿ ਆਇਗੇ ਭ੍ਰਾਤ ਸਰਾਸਨ ਲੀਨੇ ॥

Baata Eitai Eihu Bhaanta Bhaeee Suni Aaeige Bharaata Saraasan Leene ॥

ਕਉਨ ਕੁਪੂਤ ਭਯੋ ਕੁਲ ਮੈ ਜਿਨ ਰਾਮਹਿ ਬਾਸ ਬਨੈ ਕਹੁ ਦੀਨੇ ॥

Kauna Kupoota Bhayo Kula Mai Jin Raamhi Baasa Bani Kahu Deene ॥

This talk was going on when hearing it, Lakshman came with his bow in his hand and said, “Who can be that undutiful son in our clan who has asked for exile of Ram?

ਕਾਮ ਕੇ ਬਾਨ ਬਧਿਯੋ ਬਸ ਕਾਮਨਿ ਕੂਰ ਕੁਚਾਲ ਮਹਾ ਮਤਿ ਹੀਨੇ ॥

Kaam Ke Baan Badhiyo Basa Kaamni Koora Kuchaala Mahaa Mati Heene ॥

ਰਾਂਡ ਕੁਭਾਂਡ ਕੇ ਹਾਥ ਬਿਕਿਯੋ ਕਪਿ ਨਾਚਤ ਨਾਚ ਛਰੀ ਜਿਮ ਚੀਨੇ ॥੨੫੧॥

Raanda Kubhaanda Ke Haatha Bikiyo Kapi Naachata Naacha Chharee Jima Cheene ॥251॥

“This foolish person (king) pierced by the arrows of the god of love, entrapped in cruel misconduct, under the impact of a foolish woman is dancing like a monkey understanding the sign of a stick.251.

ਕਾਮ ਕੋ ਡੰਡ ਲੀਏ ਕਰ ਕੇਕਈ ਬਾਨਰ ਜਿਉ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਚ ਨਚਾਵੈ ॥

Kaam Ko Daanda Leeee Kar Kekaeee Baanr Jiau Nripa Naacha Nachaavai ॥

ਐਠਨ ਐਠ ਅਮੈਠ ਲੀਏ ਢਿਗ ਬੈਠ ਸੂਆ ਜਿਮ ਪਾਠ ਪੜਾਵੈ ॥

Aaitthan Aaittha Amaittha Leeee Dhiga Baittha Sooaa Jima Paattha Parhaavai ॥

“Taking the stick of lust in her hand Kaikeyi is causing the king to dance like a monkey that proud woman has caught hold of the king and sitting with him she is teaching him lessons like a parrot.

ਸਉਤਨ ਸੀਸ ਹ੍ਵੈ ਈਸਕ ਈਸ ਪ੍ਰਿਥੀਸ ਜਿਉ ਚਾਮ ਕੇ ਦਾਮ ਚਲਾਵੈ ॥

Sautan Seesa Havai Eeesaka Eeesa Pritheesa Jiau Chaam Ke Daam Chalaavai ॥

ਕੂਰ ਕੁਜਾਤ ਕੁਪੰਥ ਦੁਰਾਨਨ ਲੋਗ ਗਏ ਪਰਲੋਕ ਗਵਾਵੈ ॥੨੫੨॥

Koora Kujaata Kupaantha Duraann Loga Gaee Parloka Gavaavai ॥252॥

This woman is riding over the heads of her co-wives like a god of hods and for a short while is making current the coins of leather like the king (i.e. she is behaving to her liking). This cruel, inferior, ill-disciplined and ill-mouthed woman has not onl

ਲੋਗ ਕੁਟੇਵ ਲਗੇ ਉਨ ਕੀ ਪ੍ਰਭ ਪਾਵ ਤਜੇ ਮੁਹਿ ਕਯੋ ਬਨ ਐਹੈ ॥

Loga Kutteva Lage Auna Kee Parbha Paava Taje Muhi Kayo Ban Aaihi ॥

ਜਉ ਹਟ ਬੈਠ ਰਹੋ ਘਰਿ ਮੋ ਜਸ ਕਯੋ ਚਲਿਹੈ ਰਘੁਬੰਸ ਲਜੈਹੈ ॥

Jau Hatta Baittha Raho Ghari Mo Jasa Kayo Chalihi Raghubaansa Lajaihi ॥

“The people have begun to talk ill of both the king and the queen, how can I live by forsaking the feet of Ram, therefore I shall also go to the forests

ਕਾਲ ਹੀ ਕਾਲ ਉਚਾਰਤ ਕਾਲ ਗਯੋ ਇਹ ਕਾਲ ਸਭੋ ਛਲ ਜੈਹੈ ॥

Kaal Hee Kaal Auchaarata Kaal Gayo Eih Kaal Sabho Chhala Jaihi ॥

ਧਾਮ ਰਹੋ ਨਹੀ ਸਾਚ ਕਹੋਂ ਇਹ ਘਾਤ ਗਈ ਫਿਰ ਹਾਥਿ ਨ ਐਹੈ ॥੨੫੩॥

Dhaam Raho Nahee Saacha Kahona Eih Ghaata Gaeee Phri Haathi Na Aaihi ॥253॥

“The whole time has passed in seeking an opportunity to serve ram and in this way the time will deceive all. I am telling the truth that I shall not stay at home and if this opportunity of service is lost, then I cannot avail it.”253.

ਚਾਂਪ ਧਰੈ ਕਰ ਚਾਰ ਕੁ ਤੀਰ ਤੁਨੀਰ ਕਸੇ ਦੋਊ ਬੀਰ ਸੁਹਾਏ ॥

Chaanpa Dhari Kar Chaara Ku Teera Tuneera Kase Doaoo Beera Suhaaee ॥

ਆਵਧ ਰਾਜ ਤ੍ਰੀਯਾ ਜਿਹ ਸੋਭਤ ਹੋਨ ਬਿਦਾ ਤਿਹ ਤੀਰ ਸਿਧਾਏ ॥

Aavadha Raaja Tareeyaa Jih Sobhata Hona Bidaa Tih Teera Sidhaaee ॥

Holding the bow in one hand and tightening the quiver and holding three-four arrows in the other hand both the brothers are looking impressive the side on which the